Канцеларот Олаф Шолц и неговиот министер за одбрана Борис Писториус предупредуваат дека радикалниот пресврт во одбранбената политика и стратегија на Германија, и покрај планираното, невидено трошење за Бундесверот („тежок“ специјален фонд од сто милијарди евра), нема да биде доволен без подеднакво радикална промена на пацифистичкото расположение кај народот и војската.
Меѓутоа, овој голем (воен) пресврт предизвикува нескриени празнини и стравувања меѓу некои европски партнери и сојузници, можеби најзабележително меѓу важните соседи од другата страна на Рајна, Французите.
Со радикалните кратења што ги направи владата на Олаф Шолц, покрај енергетскиот - хируршки прекин на протокот на рускиот гас и нафта - сведоци сме на најголемиот пресврт во милитаризацијата на германската политика, и внатрешна и надворешна.
Во најновата стратегија (последниот ваков документ е изготвен во 2011 година), за првпат се истакнува итната (за многумина, кога станува збор за Германците, застрашувачка) потреба Германија да биде „погодна, подготвена за војна“ (Kriegstuchtig).
Со таа намера прв проговори министерот за одбрана Борис Писториус, и тоа драматично, за добар дел од јавноста, со шокантна формулација и биење на тапаните на војната.
Германец со руско име (неговата мајка го сакаше Борис Пастернак и неговиот роман „Доктор Живаго“), а владејачката „семафорска коалиција“ на поранешни пацифисти (социјалдемократи, зелени и либерали), ја гледаат главната опасност во Русија.
Заборавените дивиденди на мирот
Канцеларот Шолц е убеден дека „руската агресивна војна во Украина ќе трае многу долго“, и дека сегашниот мировен поредок е во опасност - причина Германија да се придвижи и да започне.
Се извлекувавме (пре)долго, вели канцеларот, не одвоивме доволно за војска и одбрана.
Тој, сепак, не ги спомна „мировните дивиденди“, кои на Германија и на Германците им обезбедија години и децении просперитет и експлозивен економски раст: наместо во топови, огромни пари беа инвестирани во социјални, технолошки иновации и економска конкурентност.
Благодарение на неговиот пацифизам, мир и стабилност, плус едноставна, но магична формула - зачувано индустриско јадро (автомобилска, машинска и хемиска индустрија), евтини и безбедни руски извори на енергија и неисцрпниот кинески пазар - Германија стана не само најсилната економија на Стариот континент, но и шампион меѓу силно извозно ориентираните земји во светот - Јапонија (еднаш) и (секогаш) Соединетите Американски Држави.
Тие времиња на германска „привилегирана позиција“ беа избришани со војната во Украина, можеби долгорочно.
Германија, особено економски (а заедно со целата Европска унија и политички) стана неоспорна жртва на војна на која не се гледа крајот: најсилната европска економија, Германија, ја губи конкурентноста и е во длабока рецесија...
Повик за вонредни избори
Драстичните и драматични факти со очигледни политички последици доведоа до тоа дека никогаш, во последно време, владејачката коалиција не била во толку лоша позиција на половина од својот мандат. Резултатите од сите избори, комунални и покраински (а Германија во ова преплетување секоја година е во некаква изборна треска) покажаа и покажуваат драстичен пад на популарноста на партиите од владејачката коалиција: според овие резултати , моќта на „семафорот“ (коалицијата) брзо ќе се распадне.
Последната анкета покажа дека речиси половина од анкетираните граѓани би сакале веднаш и итно предвремени избори за Бундестагот. Овој необичен повик за вонредни избори на половина од мандатот на владејачката коалиција не се слушна во оваа традиционално политички стабилна земја.
Тоа, најверојатно, нема да се случи, освен ако не дојде до некои непредвидени политички прекини (војната на Блискиот Исток ја вжештува атмосферата и во оваа земја) и можни (исто така непредвидливи) афери.
Канцеларот, кој и покрај сè покажува самодоверба, и неговата влада се убедени дека стравот од Русите и Русија ќе го направи своето. Во таа влада спаѓаат и Зелените, кои беа заколнати мировници до агресијата на НАТО врз Сојузна Република Југославија, за наеднаш да станат јастреби, како и либералите (ФДП), секогаш со „папочна врвца“ и интереси поврзани со големиот капитал и индустријата, па дури и моќната индустрија за оружје.
Владата е убедена дека овој страв конечно ќе ги оправда радикалните потези што се прават, како што е непрестајната воена и финансиска помош за Украина (германскиот „поклон“ и пресврт е неверојатен: од само неколку илјади шлемови и полска болница во почетокот на војната, до хаубици, противракетни и противвоздушни „патриоти“ и тенкови „леопард“).
Проблематична украинска карта
Но, мали се шансите за такво нешто. Опозициската и радикална Алтернатива за Германија очигледно подобро го „чувствува“ расположението на народот и на јавноста.
Во однос на критиките на владината политика, со најефикасна „украинската карта“, таа бележи неверојатен успех и, се чини, незапирлив пораст: во моментов, според истражувањата, таа е втора политичка сила, по конзервативците (христијански Демократи), чии политички акции исто така паѓаат, и далеку пред сите партии од владејачката коалиција.
Вклучувајќи ја некогаш многу моќната Социјалдемократска партија, партијата која моментално ги има двете најважни функции и позиции во земјата: канцелар (Олаф Шолц) и шеф на државата (Франк Валтер Штајнмаер).
Токму поради такво јавно расположение, канцеларот и неговиот министер за одбрана Писториус предупредуваат дека радикален пресврт во одбранбената политика и стратегија, и покрај планираното, невидено трошење за Бундесверот („тежок“ специјален фонд од сто милијарди евра), нема да биде доволен без подеднакво радикална промена на пацифистичкото расположение кај народот и војската.
Тие две радикални пресвртници треба, според берлинските планери, да одат рака под рака. При што, засега, се повидливи конкретните потези (и резултати) кои можат да се реализираат во очигледната милитаризација на германската политика, внатрешна и надворешна.
Планираните, навистина астрономски вонредни расходи за Бундесверот (гореспоменатите сто милијарди евра) може да се протолкуваат и како профитабилна инвестиција: нарачките на индустријата за оружје се веќе (пре)полни. До крајот на оваа година Бундестагот треба да одобри повеќе од педесет програми и проекти, благодарение на кои воената индустрија (а тој збор и етикета се повеќе во оптек) ќе има полни раце работа.
Германски „чадор“
Големиот (воен) пресврт во одбранбената политика, со планираното радикално зајакнување на Бундесверот, како во однос на бројот на војници, така и во (воена) опрема, предизвикува нескриени празнини и стравувања кај некои европски партнери и сојузници. Можеби најмногу се забележува кај важните соседи од другата страна на Рајна, Французите.
Не се работи само за зајакнување (поради историски причини и искуства секогаш проблематични) на германската воена моќ. Некои германски иницијативи од големиот „Бундесвер пакет“ ги доведуваат во прашање или целосно ги пресекуваат заедничките програми и амбиции на Европејците.
На пример, планираното германско купување на американски борбени авиони Ф-35, што би ги направило излишни некои првично европски, првенствено француско-германски идеи и иницијативи.
Посебни, иако не толку јавни, искри кај соседите предизвикува германската иницијатива за Европската иницијатива за небесен штит (ESSI), на која според сегашната ситуација би се приклучиле деветнаесет членки на Европската унија. Не, сепак, некои од особено влијателните, како што се Франција, Италија и Полска.
Иако германскиот канцелар се обидува да ги убеди европските партнери дека неговата идеја и иницијатива за „небесниот штит“ (карикатуристите го цртаат со чадор во раката што отклонува „јато“ проектили над неговата глава) е безбедносна придобивка и придобивка за сите Европејци, официјален Париз го критикува фактот дека таа иницијатива се базира исклучиво на купување технологија од Израел и (повторно) Соединетите Американски Држави.
Намерата на Германија е да ги „пополни дупките“ во одбраната од руските ракети, особено оние балистичките со долг дострел (над илјада километри), кои се способни да летаат надвор од земјината атмосфера.
Американско-израелска стрела
Тие проектили, неостварливи дури и за новите типови модели IRIS-T (кои се дизајнирани да соборуваат ракети, крстосувачки ракети, хеликоптери, авиони и беспилотни летала, а наводно се покажале доста успешни во Украина), треба да се „ловат“ со американскиот -Израелска Стрела 3 (Arrow 3), со неверојатен дострел: до 2400 километри во далечина и над 100 километри во висина.
Мал проблем во сето ова, за што (сеуште богатите) Германци би собрале што повеќе сопственици на буџетски каси, е нималку прифатливата цена: системот Стрела 3 (мобилен систем за лансирање, мобилен контролен центар, мобилна радарска станица, плус наведувани проектили) запира речиси четири милијарди евра. Претходно споменатиот систем IRIS-T (патем, Германците веќе го доставија во Киев) чини „само“ 145 милиони евра.
Со сериозна намера и сериозно да се подготви за војна со „рамноправниот противник од Исток“, официјален Берлин не се занимава само со идеи и амбиции во вооружувањето. Се очекува и значително зголемување на бројот на војниците на Бундесверот.
Само вооружените сили на Западна Германија, во сите три гранки, пред обединувањето на Германија во 1990 година, имаа 585.000 луѓе во униформи.
Договорот за таканаречените надворешни околности на германското обединување меѓу четирите победници на војната, Соединетите Американски Држави, (тогаш сè уште постојниот) Советски Сојуз, Франција, Велика Британија и двете германски држави, (источна) германска Демократска Република и (Западна) Сојузна Република Германија, наредено е значително намалување на бројот на војници што може и треба да ги има една обединета земја.
Мрачно европско небо
Според податоците од 31 мај годинава, Бундесверот имал 181.596 членови. Малку за растечките германски амбиции и потреби. Актуелниот министер за одбрана Борис Писториус ја смени и отпушти Кристин Ламбрехт, која не беше „дарежлива“ во помагањето на Украина.
Во негово време беше направен голем пресврт во подготовката на земјата за војна, тој на стратезите во западниот воен сојуз им вети десетици илјади германски војници (покрај повеќе од двесте авиони и воени бродови, фрегати и корвети), кои ќе да биде ставени под врховна команда на силите на НАТО во Европа.
Имено, НАТО планира во секој момент „при рака“ да има најмалку 300.000 војници, во состојба на готовност, наместо 40.000 војници што досега ги имаше како оперативни, интервентни сили (исто објаснување: Русија како агресор).
Небото над Европа очигледно станува сè помрачно и пострашно. Останува барем една кревка надеж дека (познатиот) Чехов закон за драматургија не функционира во овој случај: дека пиштолот што виси на ѕидот во првиот чин неизбежно ќе се користи во вториот или (завршниот) трет...
Три германски стравови денес од пред сто години
Еве приближна листа: инфлација и скапа енергија, економска стагнација (речиси нула раст), пораст на екстремната десница, политичка парализа, губење на извозот во Кина, пад на германската автомобилска индустрија, голема нееднаквост во богатството, нецелосна асимилација на имигрантско население, неефикасност на германските железници, темни улици во Берлин (заштеда на енергија), целосна политичка зависност од САД.
Песимистичкото расположение доминира не само поради актуелните војни во Украина и Израел/Палестина и општата неизвесност што го зафати светот, особено Европа, туку и поради резонанца на актуелната загриженост со настаните од пред сто години во Германија.
Се чини дека актуелните настани одговараат на три важни германски стравови: галопирачка инфлација, колапс на демократијата и пораст на антисемитизмот.
Сите три од овие стравови се вкоренети во периодот на Вајмар, а стравот од сличен исход, како кај некој што бил еднаш отруен, не се заснова на вистинската сила на сегашниот „отров“, туку на спомени од минатото и свесноста дека ако овие работи не се скратат во основа, ситуацијата може да излезе од контрола.
Познат е стравот од инфлација кој во голема мера го уништи кредибилитетот на Вајмарската Република. Тој стои зад крајно претпазливата монетарна и фискална политика на Германија од крајот на Втората светска војна.
Разликата меѓу инфлацијата во 1921-23 година, која на својот врв достигна месечна стапка од 30.000 проценти, и сегашната едноцифрена годишна стапка на инфлација е огромна. Сепак, сегашната инфлација е поттикната од растот на цените на основните производи како што се енергијата и храната. Влијанието од ова - иако е мал број - изгледа непропорционално и многу повеќе ги погодува посиромашните делови од населението отколку богатите.
Ова за возврат го покренува, поакутно од порано, прашањето за нееднаквоста и прераспределбата на богатството.
И покрај долгогодишното социјалдемократско владеење и значителната социјална држава, нееднаквоста во богатството во Германија е многу висока.
Според истражувањето на SOEP, 39 отсто од германското население има нула (или квази-нула) нето богатство во пари, а речиси 90 отсто од населението има нула или прилично занемарливо нето богатство во пари (како што се гледа во фактот дека месечниот приход од имот е помалку од 100 евра по лице).
Ова ја прави нееднаквоста на германското богатство (во зависност од користениот метод на мерење) еднаква или дури поголема од инаку многу високата нееднаквост на богатството во САД. Чувството дека многу големи богатства се скриени во даночните оази благодарение на различните европски шеми и даночната конкуренција меѓу земјите на ЕУ го зголемува чувството на неправедност.
Друг страв е стравот од кревкоста на демократијата. И тој страв изгледа претеран. Но, евентуалното воспоставување на Алтернатива за Германија како стабилна парламентарна партија со околу 10% од гласовите, а не само минлив тренд како што беа републиканците некогаш, служи како предупредување за незабележливата можност за нагло свртување надесно, или за индиректното влијание на десницата врз коалициските влади (кои и да беа боите).
Се разбира, нема директно негирање на демократскиот естаблишмент од АфД, ниту (се чини) некаква шанса тие да дојдат на власт како доминантен член на коалицијата, но вродениот страв што може да се открие е повеќе како загриженост за постепеното ерозија на демократијата.
Третиот страв е, на некој начин, најирационален, но го има. Силната, а можеби и прекумерната поддршка на Германија за Израел во актуелната војна на Блискиот Исток има очигледни корени во холокаустот и помирување за злосторствата што германското јавно мислење и политичарите, од формирањето на Сојузна Република, ги поставија на ниво на речиси фундаментален принцип на неговото постоење, еднаков на демократскиот поредок и независноста.на судството.
Иронијата е што прекумерното покајание може да доведе до несомнено прифаќање на политиките што водат до злосторства против цивилите. Така, Германија се соочува со речиси античка драма: желбата да се исправат грешките од минатото може да доведе до прифаќање на сегашните грешки.
Три стравови претставени во и онака мрачната атмосфера на европскиот глобален економски пад, постојаните имиграциски притисоци од југ кои Европа не може да ги амортизира (како што покажува затворањето на границите во нордиските земји), нејзината енергетска зависност и отсуството со јасен политички глас, тера на необично поглед врз темните улици на Берлин – и добро осветлените и весели клубови и ресторани – со малку повеќе трепет отколку што заслужуваат.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
