Вашингтон влезе во необичен режим - Белата куќа објави зголемена федерална контрола врз безбедносниот апарат на главниот град, со активирање на Националната гарда и координативни овластувања што одат подалеку од вообичаеното секојдневие.
„Преземањето на Вашингтон“ не е државен удар, туку искористување на специфичниот статус на Дистриктот, кој не е федерална држава и во кој претседателот има пошироки можности за маневрирање.
Тоа е правно изводливо, но политички експлозивно, бидејќи директно влегува во областа на градската самоуправа. И тоа отвора дискусија што е исто толку институционална колку што е и пропаганда. Во американската политика, формата често е содржина.
За да разбереме за што станува збор, треба да ги одделиме механиката од пораката.
Механиката се потпира на фактот дека претседателот директно командува со Националната гарда на Д.Ц. и, во вонредни околности, може да го прошири федералниот надзор врз полициските и безбедносните активности.
Овие овластувања се временски и процедурално ограничени, а секое продолжување надвор од краток рок речиси сигурно завршува во судниците.
Но, привремено „шоу на мускули“ е доволно за политички настап. Пораката е јасна - центарот на државата мора да изгледа дека е под целосна контрола на извршната власт. Сликата на војниците и дополнителните патроли е поважна од фуснотите во законот.
Зошто сега?
Официјалното објаснување е безбедноста и јавниот ред.
Но, во Вашингтон, проблемот е подлабок и повеќеслоен: градот е сè уште финансиски и урбанистички потресен од последиците од работењето од дома, намалувањето на бројот на вработени во канцелариите и бавното враќање на федералните агенции во физичките простори. Повеќе празни катови значи помалку луѓе на улиците, помалку потрошувачка и послаб буџет.
Во таква средина, секоја криза - од криминал до зависност - се чини повидлива. Кога некој сака да покаже политичка решителност, лесно е да се посегне по највидливиот инструмент: униформа и ред.
Вашингтон е очигледно во лоша состојба бидејќи неколку главни столбови на економијата на градот се уриваат истовремено.
Во центарот е бран неисполнети канцелариски згради што ги забавуваат општинските приходи и ги уништуваат вредностите на недвижностите, додека транспортниот систем страда од хроничен недостиг.
Помалку дневни патници значат помалку приходи за баровите, помалку безбедност во јавниот простор и помалку интерес од инвеститорите да ги претворат празните канцелариски катови во станови.
Кога системот почнува да крцка, првата жртва е социјалната инфраструктура: засолништа, амбулантски услуги, програми за ментално здравје. Редот на улицата не може да биде посилен од економската гравитација.
Социјалниот товар овде е клучен.
Метамфетаминот и фентанилот го пустошат Источниот брег со години, а комбинацијата од зависност, бездомништво и недостаток на третман го прави јавниот простор покревок.
Секое „чистење на камповите“ (со бездомници и зависници од дрога) ги преместува луѓето од една локација на друга, но не ја решава причината зошто завршиле во камповите.
Градот, притиснат од буџетот, се обидува да балансира помеѓу краткорочниот ред и долгорочните решенија, а федералното затегнување може да биде и помош и пречка.
Ако парите и трудот не се вложат во домување и третман, придобивките брзо се губат.
Полесно е да се влезе отколку да се излезе во режимот на подобрен надзор.
Она што се случува во политичката позадина исто така не е неважно.
Рејтингот на Трамп не расте - по почетната еуфорија, тој стагнира на нешто над 40%, со негативен сооднос на оние што го поддржуваат и оние што му се спротивставуваат.
Во таква атмосфера, директната демонстрација на „ред и авторитет“ служи како корекција на перцепцијата: приказната за претседател кој ги презема уздите и „прави она што другите не го сакаат“.
Ова е добро познат образец на оваа администрација, од обидите за дисциплинирање на бирократијата до логиката на наредбите што се појавуваат како одлучувачки во медиумите.
Сенката на Епштајн повторно влегува во целата приказна.
Темата е непријатно трансверзална бидејќи ги допира моќниците од различни политички табори, а периодичното објавување документи и сведоштва постојано ја враќа во етер.
За претседателот кој имал јавно позната, и наводно прекината врска со Епштајн, секој нов бран наслови значи нова рунда објаснувања.
Во таква средина, политички е рационално да се „префрли камерата“ на нешто друго, по можност нешто што изгледа како акција на државник. Колку се погласни негативните наслови, толку е покорисна униформната и асертивна реторика во преземањето на дневниот циклус.
Третиот дел од сложувалката е календарот за надворешна политика.
Во петок, ќе има средба со Владимир Путин во Алјаска, симболично најблиската точка меѓу САД и Русија.
Американска традиција е да се покаже сила дома пред важните преговори за да се седне на маса со посилна карта. Ако навистина се бара отворање канали кон прекин на огнот во Украина или барем хуманитарни коридори и размени, Белата куќа сака да изгледа решително, без да попушти.
Сликата на Вашингтон под строг надзор делува како позадина за „политичка сериозност“.
Од европска перспектива, сето ова предизвикува нервоза. Брисел сака да биде вклучен, но премногу работи се случуваат надвор од нивни раце со месеци. Режимите на санкции го исцрпуваат политичкиот капитал, индустриската конкурентност е ранлива, а гласачите покажуваат замор од долгата војна што не е нивна.
Ако Вашингтон и Москва постигнат нешто билатерално, европскиот страв е дека ќе живеат во тие рамки, а не дека ќе преговараат. Постои уште поголем страв дека евентуалниот договор ќе биде делумен и реверзибилен, но доволно голем за да ја промени динамиката на фронтот и енергијата на пазарот.
Постои и подлабок слој, културно-политичкиот.
Американската држава со децении го претпочита спектаклот како алатка за комуникација. Ова функционира на краток рок, но на долг рок поттикнува цинизам и претпочитање решенија што ја игнорираат структурата на проблемот.
На Вашингтон не само што му требаат повеќе патроли, туку и повеќе станови, лекари, социјални работници и стабилно финансирање за градските услуги. Ако целта е помирен град, тогаш математиката е едноставна: инвестициите во луѓе мора да бидат поголеми од инвестициите во пејзажот. Во спротивно, пејзажот останува, а приказната се распаѓа.
Сето ова треба да се смести во поширокиот момент на мултиполарниот свет.
Ако до петок има минимален напредок, Белата куќа ќе каже дека „тврдата линија“ вродила со плод.
Ако тој не дојде, истата глетка ќе се искористи како оправдување за понатамошно затегнување.
Европа, како и обично, ќе бара начин да биде присутна во процес контролиран од други.
Русија ќе ја чита внатрешната динамика на Америка и ќе мери колку простор останува за мирни, но реални корекции на терен.
На крајот, се враќаме на едноставна вистина: мирот не се гради со конвои возила и привремени декрети, туку со признавање на реалноста и инвестирање во причини, а не во симптоми.
Вчерашното „преземање на Вашингтон“ е многу повеќе сигнал отколку решение.
Сигнал до домашната публика дека претседателот е на чело и сигнал до надворешниот свет дека е подготвен да влезе во преговори од позиција на сила.
Наскоро ќе дознаеме што ќе преживее од тоа во петок во Алјаска.
Но, без оглед на исходот, Вашингтон под политичката сцена останува ист.
(Vecer.mk VIA)
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
