„Сè што ме донесе во Германија е изгубено и во еден момент си помислив: доста е, не сакам моите деца, ако некогаш ги имам, да растат во оваа земја.“
Јанис Н., кој не сакаше да го открие своето презиме, го напушти грчкиот остров Самос на 18-годишна возраст за да студира градежништво во Германија. Тој беше привлечен од репутацијата на Германија како земја на еднакви можности и социјална правда.
Потоа, во 2020 година, по 16 години, тој реши да се врати во татковината, со магистерска диплома во рака.
Дотогаш работел во германскиот град Есен како раководител на проекти во приватниот сектор, а потоа како градежен инженер градејќи мостови во јавниот сектор, пред да си ја проба среќата како „фриленсер“.
„Се потрудив да изградам живот во Германија, но постојано наидував на пречки“, изјави 39-годишникот за ДВ.
Тој се сеќава на еден впечатлив пример:
„Работев на зграда на градилиште, а клиентот на крајот одби да ја плати конечната сметка од над 100.000 евра. Кога го прашав зошто, тој одговори: „Нема да дозволам да се збогатиш тука во Германија“.
Јанис вели дека тоа бил јасен израз на нетолеранција кон неговото странско потекло. За овој Грк, чувството дека никогаш не бил вистински прифатен било клучно, што на крајот го навело да си замине. Јанис ја донесе конечната одлука кога сфати дека без разлика колку ќе се интегрира, секогаш ќе биде сметан за „некаков Грк“.
„На универзитет прво си мрзливец од Грција, а на работа си корумпиран Грк. Горд сум што сум Грк. Но, менталитетот зад сите овие коментари стана токсичен за мене“, вели Џенис.
Дури 25 проценти од мигрантите размислуваат да ја напуштат Германија
Истите пречки со кои се соочи Јанис во Германија беа потврдени во нова студија објавена од Институтот за истражување на пазарот на трудот (IAB).
Врз основа на анкета спроведена на 50.000 мигранти на возраст меѓу 18 и 65 години кои емигрирале во Германија, истражувањето покажа дека еден од четири размислува да замине. Барателите на азил без призната дозвола за престој не беа вклучени во студијата.
Анкетата, спроведена помеѓу декември 2024 и април 2025 година, покажува дека оние кои најчесто планираат да ја напуштат Германија се високообразовани, успешни и добро интегрирани - токму оние што на Германија ѝ се најпотребни.
Според студијата, намерата да се напушти Германија е резултат на „сложена комбинација од личност, економски причини, интеграција во општеството и перцепирано општествено прифаќање“.
Испитаниците, исто така, наведоа семејни причини, политичко незадоволство, високи даноци и бирократија.
Во Германија, повеќе од една четвртина од населението моментално има мигрантско потекло. Околу 6,5 милиони луѓе имигрирале во земјата од 2015 година, претежно од Сирија и Украина.
Без познавање на германски „живееш како дух“
Утку Сен, 33-годишен експерт за сајбер безбедност, исто така ја напушти Германија по три години, воден од слично чувство на исклученост. Опишувајќи ја својата прва година во Берлин како „меден месец“, Сен за ДВ изјави дека подоцна сфатил колку тежок може да биде животот за новодојденците без добро познавање на германскиот јазик.
„Како Турчин, секогаш се чувствував како граѓанин од втор ред. Мислев дека ќе ми требаат децении за да станам дел од германското општество - а тоа можеби никогаш нема да се случи“, рече тој.
Откако објави видео на YouTube на турски јазик за секојдневната дискриминација во Германија, кое го гледале речиси половина милион луѓе, тој се преселил во Лондон. Во видеото, тој го спореди животот во Германија со ликот што го игра Брус Вилис во филмот „Шесто сетило“:
„Некаде таму некаде има живот, но ти не му припаѓаш. Лебдиш околу него како дух. Другите луѓе дури и не знаат дека постоиш и не можеш да се поврзеш со нив.“
Сен рече дека неговиот живот во Лондон е многу полесен бидејќи може да комуницира на англиски јазик.
„За разлика од Германија, Британците се генерално поотворени и поприфатливи кон странците и различните култури. Тука не доживеав никаква дискриминација. Тоа ми даде чувство на припадност кон општеството и ја зголеми мојата љубов кон него“, рече тој.
Течното познавање на јазикот не секогаш помага
Според Калина Великова од Бугарија, дури ни течното познавање на јазикот не мора нужно да ги отстрани бариерите со кои се соочуваат странците во Германија. Великова (35) поминала девет години во Бон, каде што студирала и работела како социјална работничка. Таа вели дека прво се чувствувала запоставена за време на студиите - иако зборувала совршен германски.
„Никогаш нема да заборавам колку време им требаше на луѓето да ме прифатат, дури и само како колешка. Еден ден разговаравме, а следниот ден се однесуваа како да не ме познаваат. Тоа едноставно не се случува таму од каде што доаѓам“, вели Великова.
Со текот на времето, постојаното чувство на социјална дистанца почнало да влијае врз неа.
„Почна да ми станува постудено. Чувствував како да развивам алергија на Германија, а тоа не го сакав.“
Во 2021 година, таа го напушти Бон и се врати во Софија, каде што сега работи како раководител на проекти.
„Секако, и тука има секојдневни предизвици. Но, генерално, мојот квалитет на живот се подобри, иако заработувам помалку, а работам повеќе.“
Германско „одење по тенка жица“
За економистот Кристијан Дастман, директор на Фондацијата Роквул во Берлин, јазикот останува клучен фактор во интеграцијата. Тој истакнува дека учењето на германскиот јазик е од суштинско значење, не само за пазарот на трудот и работодавачите, туку и за самите мигранти. Во исто време, Дастман верува дека чувството на непријателска средина не е специфично само за Германија.
„Доколку ја спроведете истата анкета во Велика Британија, резултатите веројатно нема да бидат многу различни“, рече тој.
Дастман, исто така, истакнува дека со зголемувањето на бројот на мигранти, се зголемува и загриженоста кај резидентното население.
„Тоа може да доведе до култура што некои мигранти ја перцепираат како непријателска“, рече тој.
Студија од 2024 година на Фондацијата Бертелсман покажува дека јавната загриженост за миграцијата во Германија расте. Тоа се совпаѓа со растечката поддршка за десничарската Алтернатива за Германија (AfD), која ги искористи стравовите на народот на изборите во февруари 2025 година и стана втора најсилна партија во земјата.
Многу луѓе во Германија се сè повеќе загрижени за можните негативни последици од миграцијата и приливот на голем број странци. Трошоците и оптоварувањата врз социјалните системи се зголемија, има недостиг од станови во градовите, а предизвиците во школувањето и образованието се зголемуваат.
Според Дастман, „политиката мора да оди по тенка жица и да балансира помеѓу тоа да не го преоптоварува домородното население, што им дава простор на десничарските популисти, а во исто време да остане отворена за новодојденците кои се важен дел од економијата и општеството“.
Потребна е и културна трансформација
Додека политиката се обидува да воспостави рамнотежа помеѓу социјалната кохезија и отвореноста, Анастасиос Пенолидис верува дека вистинската промена бара и културна трансформација.
Менаџер во бегалски камп, кој се преселил во Германија пред седум години, верува дека едукацијата на поширокото општество е клучна за решавање на проблемите со кои се соочуваат мигрантите. Според него, „потребни се повеќе политичко и социјално образование, нови институции за борба против расизмот и пониски даноци за оние со ниски приходи“.
Пенолидис додаде дека едвај врзува крај со крај, иако и тој и неговата девојка работат со полно работно време. Тој ги критикуваше високите даночни стапки за самци без деца, нарекувајќи ги неправедни и демотивирачки.
Моментално, вели тој, сериозно размислува за враќање во Грција, наведувајќи ги даночните политики и структурниот расизам како главни причини.
Сепак, Пенолидис не е без надеж. Доколку има значителни промени, тој би сакал да остане во Германија и да основа семејство. За него, таа иднина зависи не само од подобра политика, туку и од подлабока промена во начинот на кој германското општество ги гледа и поддржува оние кои одлучуваат да ја нарекуваат Германија свој дом.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
