Според првите проценки на воените експерти овој, трет извршен напад од страна на Израел врз Иран за помалку од година дена, нема да заврши со размена на ракети за неколку дена. Експертите сметаат дека се влегува во реална војна.
Специфично за оваа војна е што државите Израел и Иран немаат заедничка граница, како што е случај во украинската војна, туку се поделени со голема дистанца. Помеѓу нив се наоѓаа големиот Ирак, како и Јордан и Сирија, и речиси да нема можност од директен воен суир на армиите со тенкови, артилерија и пешадија. Војна со ракети, дронови и авиони.
Израел има аресанл до најмалку 20 ракети (има и проценки кои одат од 90-120 нуклеарни боеви глави) со нуклеарна моќ проценуваат експертите, но иако има многу информации за иранскиот развој на нуклеарно оружје ниту еден угледен воен експерт не гарантира дека Иран нема такво оружје и капацитет, како ни дека го има. За Иран таа тема е се уште во фаза на претпоставки.
Војната меѓу Израел и Иран продолжува. Според израелската војска (ИДФ), Иран лансирал неколку бранови ракети кон Израел во текот на ноќта во саботата и рано утрово, по израелските напади. Неколку лица биле убиени и ранети. Според портпаролот на ИДФ, повеќето од ракетите биле пресретнати. Сепак, имало напади во центарот на земјата, вклучително и во областа Тел Авив. Неколку куќи биле оштетени, објавува Дојче Веле.
Воздушната одбрана е повторно активирана и во иранскиот главен град Техеран. Сведоците и локалните медиуми објавија експлозии во центарот и североисточниот дел од градот со милиони жители.
Нападите на Израел врз Иран и одговорот на Техеран на најавата за одмазда ги доближија двата блискоисточни соперници до тотална војна - во која би можеле да бидат вклучени и САД, барем делумно.
Колку се силни воените сили на Иран и Израел?
Иран има голема редовна армија, но се потпира и на сојузничките милиции во регионот, кои се значително ослабени во последните месеци поради американските и израелските акции.
Израел има силни редовни копнени и воздушни сили, најсилни во регионот, и делумно се потпира на операциите на своите тајни служби, првенствено Мосад. Тактиките и огнената моќ на вооружените сили на двете земји значително се разликуваат.
Што има на располагање Иран?
На хартија, Иран изгледа бројчено супериорен, со 88 милиони луѓе и површина од 1,6 милиони квадратни километри, во споредба со Израел, кој има девет милиони луѓе и 22.000 квадратни километри. Сепак, овие бројки значат малку воено.
Иранските трупи се поделени на редовни вооружени сили, кои се главно одговорни за обезбедување на границите и извршување поконвенционални воени задачи, и паравоена Револуционерна гарда, која ги вклучува елитните сили Кудс, Стратешката ракетна команда и кибер-единица. Редовните сили го сочинуваат мнозинството војници - околу 350.000 луѓе - и стандардна опрема. Револуционерната гарда има околу 190.000 луѓе распоредени во неколку дивизии. Вкупно, иранската армија брои околу 610.000 активни војници, со дополнителни 350.000 резервисти. Израелската армија е значително помала по бројност.
Се претпоставува дека конвенционалните сили на Иран, како и неговите сојузници, се значително ослабени од израелските и американските воени операции во текот на изминатата година. Израел веќе ја намали способноста на Иран да возврати, со напади врз милитантниот исламистички Хамас во Појасот Газа и врз милицијата Хезболах во Либан, како и со силно бомбардирање на иранските противвоздушни системи.
Многу од оружјето е застарено
Воената опрема на Иран е разновидна: дел од неа датира од Советскиот Сојуз и САД пред Исламската револуција во 1979 година, додека други доаѓаат од Русија. Воздухопловните сили на Иран се состојат од околу 200 застарени авиони, што ја става земјата зад Израел и по квантитет и по квалитет. Сепак, Иран е способен да произведува разни беспилотни летала и слични уреди. Пример се беспилотните летала од типот Шахед, кои Иран ги продава во големи количини на Русија за војната во Украина. Покрај тоа, Иран има најголем ракетен арсенал на Блискиот Исток.
Безбедноста на врвните команданти е постојан предизвик во Иран. Командантот на Револуционерната гарда, генерал Хосеин Салами, и началникот на Генералштабот, Мохамед Багери, беа меѓу жртвите на израелските напади во Техеран во петокот. Убиени беа и водечки нуклеарни научници и високи воени команданти.
Нуклеарната програма на Иран постигна значителен напредок во последните години и се претпоставува дека земјата збогатила доволно ураниум речиси до нивото потребно за производство на оружје, што би ѝ овозможило да изгради десетина нуклеарни бомби во рок од неколку месеци - ако одлучи да го направи тој чекор. Сепак, не е познато дали Иран може да направи нуклеарна боева глава доволно компактна за да се вклопи во ракета. Израел очигледно не сака да чека одговор на тоа прашање и веќе нападна објекти за производство на нуклеарен материјал и балистички ракети.
Со што располага Израел?
Импресивните копнени, поморски и воздухопловни сили на Израел се потпираат на најновата американска и европска технологија, како и на силна домашна одбранбена индустрија. Ова ѝ овозможува на земјата да се бори на повеќе фронтови истовремено. За мала земја, Израел има значителен број војници: околу 170.000 активни и 465.000 резервисти. Иако израелските сили се помали по број од иранските, тие се искусни во борба поради регионалните конфликти.
Израелските воздухопловни сили се особено импресивни и ефикасни. Иако Иран има 209 авиони, некои од нив застарени, Израел има на располагање 278 модерни и добро вооружени авиони, управувани од високо искусни пилоти и поддржани од софистицирана разузнавачка логистика на терен.
Во однос на мобилните ракетни системи, Иран има значителна предност: 1.517 во однос на израелските 183. Ова му овозможува на Иран да одговори на израелските напади со испукување стотици балистички ракети кон Израел. Во октомври 2024 година, еден таков голем ирански ракетен напад предизвика само ограничена штета, делумно благодарение на американската помош во пресретнувањето на ракетите.
Сепак, Израел има и свој повеќеслоен систем за ракетна одбрана „Железна купола“. Овој софистициран систем, развиен со децении со значителна американска помош, може да детектира напади и се активира само ако ракетата е насочена кон населено место или воена/цивилна инфраструктура. Израелските политичари велат дека системот не е 100% сигурен, но му ја припишуваат заслугата за спречување на големи уништувања и многу жртви.
Израел - атомска сила
Нуклеарната програма на Иран претставува егзистенцијална закана за Израел, изјави израелски воен функционер објаснувајќи го нападот.
Израел генерално се смета за единствена нуклеарна држава на Блискиот Исток, иако никогаш официјално не признала дека поседува такво оружје. Покрај тоа, Израел има верен сојузник со себе - САД - кои одиграа клучна улога во претходните конфликти и се очекува да го сторат тоа и во иднина.
Улогата на САД
Иако САД се дистанцираат од постапките на Израел, тие би можеле да станат цел на иранска одмазда.
САД имаат два носачи на авиони во регионот - USS Carl Vinson и USS Harry S. Truman -, десетици борбени авиони во своите воени бази во регионот и илјадници војници.
Државниот секретар на САД, Марко Рубио, рече дека Израел презел еднострани мерки против Иран и го предупреди Техеран да не ги напаѓа американските сили како одмазда. САД веќе почнаа да повлекуваат некои дипломати од ирачката престолнина, Багдад, во последните денови и понудија доброволни евакуации на семејствата на американските војници на Блискиот Исток.
Пред нападот во петок, Иран вети масовна одмазда за секој напад. Не само што ќе ги таргетира Израел, туку и американските бази во регионот. Претставник на иранската влада изјави дека САД практично ќе бидат принудени да се повлечат од Блискиот Исток со уништување на нивната воена инфраструктура, објави Дојче веле.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
