Ова е најголемата буџетска рамка во историјата на ЕУ, која на некои им изгледа преголема, а на други премала.
Денот по објавувањето на нацрт-верзијата на идниот повеќегодишен буџет на Европската Унија, се надополнуваат негативни реакции, протести и закани дека таков предлог нема да биде прифатен.
Станува збор за најголемата буџетска рамка во историјата на ЕУ, вредна околу 2000 милијарди евра, која на некои им изгледа преголема, а на други премала.
Европскиот парламент изразува незадоволство од намалувањето на сопствената улога во донесувањето одлуки.
Земјоделците протестираат не само поради намалувањето на средствата, туку и поради откажувањето на одредени програми.
Регионите и градовите се спротивставуваат на процесот на „национализација“ на одредени политики, додека бројни земји-членки протестираат од различни причини - од структурата на распределбата на средствата до условите за нивно користење.
За Германија, Холандија, Шведска и Австрија, предложениот буџет е „неоправдано претеран“.
Претставниците на тие земји го истакнаа ова на дебатата одржана во Брисел веднаш откако Европската комисија го усвои предлогот. Иако зголемувањето на буџетот е оправдано со повисоки инвестиции во одбраната, некои членови истакнуваат дека овие инвестиции сепак ќе се реализираат преку националните буџети, со оглед на тоа што земјите-членки на НАТО веќе се согласија да ги зголемат средствата за одбрана на ниво од 5 проценти од БДП.
Исто така, се очекуваше дека токму земјите кои се нето придонесувачи во буџетот на Европската Унија - односно оние кои плаќаат повеќе отколку што повлекуваат од него - ќе бидат против неговото зголемување.
Од друга страна, Европската комисија тврди дека ова „не е значително зголемување“ бидејќи повеќе од 50 милијарди евра ќе бидат осигурани годишно од таканаречените сопствени извори, односно даноци на ниво на ЕУ.
Сепак, Финска и некои други членови предупредуваат дека таков модел на финансирање би можел да им наштети на компаниите, кои би можеле да станат помалку конкурентни на европскиот и глобалниот пазар поради дополнителни давачки.
Додека некои земји имаат проблем со вкупниот износ на буџетот, други се спротивставуваат на промените во програмата и условите за користење на средствата.
Како што се очекуваше, Унгарија изрази противење на тоа користењето на средствата од фондовите на ЕУ да биде предмет на почитување на владеењето на правото.
Повеќето земји-членки бараат објаснувања од Европската комисија за предлогот бидејќи има многу нејаснотии, особено во врска со спојувањето на бројни програми, од земјоделство и рурален развој до регионална политика, во една национална програма.
Претходно, две третини од буџетот на ЕУ одеа само за земјоделство и регионална политика, и ова сигурно ќе се намали, без оглед на спиновите од Европската комисија.
На ова предупредија и известувачите од Европскиот парламент и Комитетот на регионите кои се занимаваат со тоа.
- Демонтирањето на вториот столб практично ја демонтира целата Заедничка земјоделска политика. Без генерациска обнова, рурален развој и модернизација, европското земјоделство нема да има иднина - изјави Кармен Креспо Дијаз, известувач на Европскиот парламент за земјоделство.
Незадоволство изразија и претставниците на регионите. Сари Рауцио, известувач на Комитетот на регионите за повеќегодишниот буџет на ЕУ, рече дека овој предлог „го замолчува гласот на граѓаните“.
- Предлогот на Европската комисија означува сериозно отстапување од Европа во која веруваме - Европа која ги става граѓаните, градовите и регионите во центарот. Со централизирање на управувањето со средствата преку унифицирани национални планови и маргинализирање на регионалните програми, постои опасност од замолчување на гласот на оние кои се најблиски до граѓаните - предупреди Рауцио.
На првата средба со амбасадорите на земјите-членки, претставниците на Европската комисија се обидоа да ја објаснат логиката на предлогот, но не стигнаа многу далеку. Со оглед на гласното противење од Европскиот парламент и од речиси сите политички групи, се очекува дека во следните две години ќе има тешка борба за усвојување на оваа финансиска рамка.
Иако главно има изрази на незадоволство од земјите-членки и Европскиот парламент, тимот на Урсула фон дер Лајен од Европската комисија доби задача да го претстави овој буџет како најдобро можно решение - секој од својот оддел.
Комесарите го изразија своето задоволство од предлогот, за кој веруваат дека ќе ја зајакне Европската Унија одвнатре, ќе обезбеди подобра заштита на надворешните граници, ќе го поттикне економскиот развој и дополнително ќе ја зајакне улогата на ЕУ на глобалната сцена.
Комесарот за Медитеран Дубравка Шуица изрази задоволство што во новата повеќегодишна финансиска рамка на Европската Унија, која ја презентираше Европската комисија во среда, фондот за Медитеранот - подрачјето за кое таа е одговорна - е двојно зголемен. Таа истакна дека земјите-партнери од јужниот брег на Медитеранот, како и самата Европска Унија, ќе имаат корист од овие инвестиции.
- Овие средства ќе ѝ овозможат на ЕУ да биде не само плаќач, туку и играч на глобалната сцена - рече Шуица.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
